Kimyasal tepkimeler

 KİMYASAL TEPKİMELER 

Kimyasal Tepkimeler: Fiziksel değişimlerde maddenin dış görünüşü değişirken kimyasal değişimlerde maddenin içyapısı ve dış yapısı görünüşü değişir.

Bir kâğıt parçasını yırtarsak dış görünüşü değişir ama kağıtlığından bir şey kaybetmez. Oysa kâğıdı yaktığımızda CO2 ve kül denilen yeni maddeler ortaya çıkar. Bu durumda kâğıdın yırtılması fiziksel değişime, yakılması kimyasal değişime örnektir.

Bir ekmeği dilimlediğimizde dış görünümü değişir ama içyapısı değişmez. Yani fiziksel değişim geçirmiştir. Ekmeği nemli ortamda birkaç gün tuttuğumuzda küflenir ve kimyasal değişim geçirir. Örneklerde olduğu gibi kimyasal değişimin olduğu yerde fiziksel değişim de vardır. 

Fiziksel değişimlerde maddeyi oluşturan tanecikler arasındaki mesafe değişmektedir, hâlbuki kimyasal değişimlerde maddeler arsı bağlar kırılıp yerine başka maddelerle bağlar oluşmaktadır.

Hidrojen ve oksijen gaz halindedir. Bu maddelerin oluştuğu su sıvı haldedir.

 

Hidrojen gazı yanıcı bir madde, oksijen gazı yakıcı bir maddedir. Bu maddelerin oluşturduğu H2O söndürücü bir maddedir. Madde kimyasal değişim geçirdiği için özellikleri değişmiştir.

Kimyasal tepkimelerde maddelerin atom sayısı ve cinsi değişmez. Bunun için toplam kütlede değişmez.

a) Bir maddenin farklı maddelere ayrışmasına ya da farklı maddelerin etkileşerek yeni maddeler oluşturmasına kimyasal tepkime (reaksiyon) denir.

b) Kimyasal tepkimeler, olaya giren maddelere ait taneciklerin (molekül, atom ya da iyon) çarpışmaları ilegerçekleşirler.Enerjileri yeterli olan taneciklerin çarpışmaları sonucunda kimyasal bağlar koparak moleküller atomlarına dağılır ve atomlar yeniden düzenlenerek farklı maddeler oluştururlar.Kimyasal tepkime, kimyasal değişim ve kimyasal olay eş anlamlıdır.Tepkimelerin sembol ve formüllerle gösterilmesine ise tepkime denklemleri adı verilir. 

Örn; Karbon + Oksijen ------< Karbondioksit tepkimesi

C + O2 ------> CO2 şeklinde gösterilir.
c) Yanma, paslanma (oksitlenme), nötürleşme, mayalanma, fotosentez, çökelme gibi olaylar kimyasal değişime örnek olarak verilebilir.
d) Kimyasal bir tepkimede;
Korunan nicelikler şunlardır

- Atomların türü ve sayısı
- Toplam kütle (Kütle değişimi önemsizidir.)
- Toplam elektriksel yük
- Toplam enerji
- Atomların çekirdek yapıları (Proton ve nötron sayıları)

Kütle :                128gr.      32gr.       160gr. Korunur
Mol sayısı :              2          1            2 Korunmaz
Mol atom sayısı :      6          2             8 Korunur 

Tepkime Denkleminin Yazılması 

• Önce tepkimeye giren daha sonra tepkime sonunda oluşan maddelerin kimyasal formülleri yazılır. Tepkime sonunda oluşan yeni maddeler ürün olarak adlandırılır. 
• Giren maddelerin hangi ürünleri oluşturduğunu ifade etmek amacıyla ok işareti ( à) kullanılır. 
• Kimyasal denklemde tepkimeye giren maddeler okun sol tarafına, ürünler ise sağ tarafına yazılır. 
• Kimyasal tepkimeye giren maddeler ve ürünler birden fazla ise aralarında "+" işareti kullanılır. 
• Giren maddeler arasındaki "+" işareti bu maddelerin birbiriyle tepkimeye girdiği; ürünler arasındaki "+" işareti ise bu maddelerin tepkime sonucunda oluştuğu anlamına gelir. 
• Kimyasal tepkime denklemi yazılırken maddeyi oluşturan en küçük birim (atom, molekül veya iyon) esas alınır. 
• Örneğin; oksijen elementi moleküllü yapıya sahip olduğu için denklemde "O“ şeklinde ifade edilmez, "O2" şeklinde gösterilir. 
• Kimyasal tepkimelerde; 
-Atom sayısı, 
-Atom çeşidi,
- Toplam kütle, DEĞİŞMEZ.

DERS KİTAPLARI